Badacze emocji zdają się być zgodni, że emocja jest konstruktem który ciężko precyzyjnie zdefiniować (Frijda, 1988; Gasiul, 2007; Mulligan, Scherer, 2012). Jednakże, w literaturze pojawiają się również inne, zbliżone do emocji, konstrukty teoretyczne jak m.in. afekt, nastrój, uczucie czy stan emocjonalny. Wskazania precyzyjnych granic pomiędzy wymienionymi pojęciami a emocją nie ułatwia praktyka używania niekiedy tych określeń jako synonimicznych do pojęcia „emocja”; co powinno zostać zaprzestane (Sander, 2013). Niestety, sytuacja ta – mimo podkreślenia jej występowania w literaturze (np. Quigley, Lindquist, Feldman-Barrett, 2014) – wciąż nie doprowadziła ani do ustalenia konsensusu w definiowaniu emocji ani do wskazania wyraźnych granic pomiędzy „emocją” a terminami pokrewnymi. Być może dzieje się tak ponieważ emocji i konstruktów pokrewnych po prostu nie da się zmierzyć obiektywnie i w ich przypadku dochodzi do „złudzenia obiektywizmu” (Wierzbicka, 1999). Niemniej jednak, wyznaczenie wyraźnych granic dla pojęcia powinno być absolutną podstawą dla tworzenia klasyfikacji czy teorii naukowej (Jasielska, 2013).
Zatem poszukiwanie możliwie najbardziej precyzyjnych operacjonalizacji dla wskazanych konstruktów powinno stanowić podstawę dalszych badań naukowych, albowiem bez nich można by poddać w wątpliwość możliwość rzeczywistego rozwoju teorii emocji, w tym m.in. klasyfikacji emocji (Macheta, Gorbaniuk, 2020). Biorąc pod uwagę powyższe podstawy teoretyczne, celem głównym omawianej prezentacji jest wskazanie elementów wspólnych oraz rozłącznych dla emocji oraz terminów jej pokrewnych podejmując się próby określenia granic pomiędzy definicją emocji a definicjami takich terminów jak m.in. afekt czy stan emocjonalny.
Literatura cytowana
Frijda, N. H. (1988). The laws of emotion. American Psychologist, 43(5), 349–358. https://doi.org/10.1037/0003-066X.43.5.349
Gasiul, H. (2007). Teorie emocji i motywacji. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Jasielska, A. (2013). Charakterystyka i konsekwencje potocznego rozumienia emocji. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Macheta, K., Gorbaniuk, O. (2020). The Lexical Approach to the Taxonomy of Emotions. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin-Polonia, 33(3), 21–32. https://doi.org/10.17951/j.2020.33.3.21-32
Mulligan, K., Scherer, K. R. (2012). Toward a working definition of emotion. Emotion Review, 4(4), 345–357. https://doi.org/10.1177/1754073912445818
Quigley, K. S., Lindquist, K. A., Feldman-Barrett, L. (2014). Inducing and Measuring Emotion and Affect: Tips, Tricks, and Secrets. W: H. Reis, C. Judd (red.), Handbook of Research Methods in Social and Personality Psychology (s. 220–252). Cambridge: Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9780511996481.014
Sander, D. (2013). Models of emotion: The affective neuroscience approach. W: J. L. Armony, P. Vuilleumier (red.), The Cambridge Handbook of Human Affective Neuroscience (s. 5–53). Cambridge: Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9780511843716.003
Wierzbicka, A. (1999). Emotions Across Languages and Cultures: Diversity and Universals. Cambridge: Cambridge University Press.