Od emocji do człowieczeństwa – Efekt infrahumanizacji w postrzeganiu grupy własnej i grupy obcej – Krzysztof Lisiecki

Historia ludzkości jest naznaczona licznymi konfliktami międzygrupowymi, które w najbardziej mrocznych momentach przeszłości były przyczyną niewolnictwa i wojen. Od ostatnich kilku dekad psycholodzy społeczni starają się zbadać czynniki sprzyjające powstawaniu podziałów społecznych, oraz zidentyfikować mechanizmy poznawcze, które przyczyniają się do nieludzkiego traktowania przedstawicieli określonych grup społecznych. W roku 2000 belgijski badacz Jacques-Philippe Leyens i jego zespół ujawnili interesujący, emocjonalny komponent relacji międzygrupowych w warunkach laboratoryjnych. Badacze odkryli, że emocje wtórne—uważane za unikalne dla gatunku ludzkiego—są w większym stopniu przypisywane przedstawicielom grupy własnej—tej, z którą dana osoba się utożsamia—niż grupie obcej. Zdaniem Leyensa i współpracowników, uzyskane wyniki eksponują fundamentalną rolę emocji w intuicyjnym rozumieniu natury człowieka. Ponieważ grupa obca, w przeciwieństwie do grupy własnej, nie jest automatycznie postrzegana przez pryzmat unikalnych dla człowieka emocji wtórnych, jej członkowie są podświadomie dehumanizowani—postrzegani jako “mniej ludzcy” pod względem ich wewnętrznego potencjału. Autorzy badania nazwali powyższy efekt “infrahumanizacją” (łac. infra – poniżej, humanus – ludzki), wiążąc to zjawisko z odczłowieczającym działaniem uprzedzeń i dyskryminacji. W wystąpieniu zostanie omówiony związek między emocjami a człowieczeństwem, rola infrahumanizacji w kształtowaniu postawach wobec “obcych,” oraz wyniki innych badań nad tym zjawiskiem.

Krzysztof Lisiecki