Kreatywność nisz poznawczych, czyli o kreatywności umysłu rozszerzonego – Zbysław Muszyński

Zadaniem wykładu będzie przygotowanie do myślenia o kreatywności w ramach paradygmatu rozszerzonego umysłu (rozproszonego poznania). Dlatego przedstawię wybrane pojęcia i kategorie z tego obszaru badań i postaram się złożyć je w koncepcyjną całość, której założenia pozwolą ująć inny niż czysto psychologiczny aspekt kreatywności w myśleniu i działaniu człowieka.

Pojęciami, które zostaną przywołane, będą pojęcia: rozszerzonego umysłu, rozproszonego poznania, afordancji, zasady parytetu, a przede wszystkim pojęcie niszy poznawczej i  jej konstrukcji, czyli jakiejś postaci projektowania twórczego. Postaram się, wykorzystując zasadę parytetu, połączyć pojęcie niszy poznawczej z kategorią myślenia projektowego (design thinking), a także z obszarem UX  i pokazać elementy kreatywności w konstruowaniu, projektowaniu układów zdolnych realizować określone zadania poznawcze i sprawcze wykorzystujące afordancyjne własności elementów środowiska i podmiotu.

Koncepcja umysłu rozszerzonego standardowo zakłada możliwość projektowania układów elementów środowiska fizycznego i społecznego (kulturowego) w zintegrowane funkcjonalnie i ontologicznie układy (systemy) poznawcze czy sprawcze realizujące określone zadania. Projektowanie takich układów zintegrowanych systemów wymaga zdolności, które są przedmiotem badań psychologii twórczości jednostek, i sprawdzenia, na ile projektowanie w ramach systemów złożonych nosi cechy procesów twórczych. Dlatego warto prześledzić zależność aktywności twórczej umysłów pojmowanych indywidualistycznie z aktywnością projektową umysłu rozszerzonego i porównanie (przynajmniej jednostronne) obu tych koncepcji umysłów i obu typów poznania.