Aleksandra Biela-Wołońciej
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego
Maska językowa – metafora podwójnie ucieleśniona
Maski w różnych formach od dawna towarzyszą człowiekowi w niemal wszystkich kulturach. Jako przedmioty mają różnorodne role; na ogół “udawania”. Analogicznie, w sensie figuratywnym, gdy maskowanie odbywa się za pomocą zachowania. Maski uczestniczą w komunikacji jako kognitywne narzędzie pragmatyczne i mogą profilować wyrażaną rzeczywistość, wraz z jej ładunkiem aksjologicznym. Na przykład, z przyczyn jak najbardziej ucieleśnionych, ‘śmierć’ jako domena źródłowa metafor jest nośnikiem negatywnego wartościowania, z drugiej jednak strony można złagodzić to wartościowanie za pomocą masek, czyli wyrażeń metaforycznych, gdy stanowi ona domenę docelową. Maski zatem uczestniczą w profilowaniu wartościowania. Jak się okazało w badaniach, same maski językowe także bywają różnie wartościowane (np. humor). Niespodziewanie jednak miejsce masek w kulturze globalnej uległo radykalnej zmianie z powodu zalecenia noszenia maseczek ochronnych w celu zminimalizowania ryzyka zarażenia się koronawirusem (COVID-19). Metafora maski w komunikacji została wtórnie zmaterializowana. Badania przeprowadzone podczas tegorocznej pandemii ukazują role i wartościowanie, jakie respondenci przypisują maskom ochronnym, a także figuratywne aspekty tej praktyki, dotyczące masek w komunikacji.