Pamięć niepamięci – przekład symboli na ludzkie cierpienie. Wczesnonowożytny proces odczłowieczenia “czarownicy” – Bożena Ronowska

Celem referatu jest omówienie podstawowych zagadnień, związanych z oskarżeniem i torturowaniem ludzi podejrzanych o czary na przestrzeni XV – XVIII w.
Wydobywanie przyznania się do winy za pośrednictwem tortur w odniesieniu do czarownic miało wymiar symboliczny.  Towarzyszyło mu bowiem wiele interesujących wierzeń i praktyk. Bez wątpienia proces ten był wyrazem bestialstwa i pogardy  jednego człowieka wobec drugiego.  Dokonujący się za jego pośrednictwem akt odrzucenia godności i odhumanizowania istoty ludzkiej przez wieki stanowił ciężkie naruszenie odrębności mentalnej oraz fizycznej podsądnego.  Tym trudniejsza jest praca badacza, skupionego na analizie zapisu scen tortur opisywanych w autentycznych aktach sądowych z tego okresu, uderza w nich proces „odczłowieczenia” czarownicy.
W jaki sposób dokonać przekładu znaków pisanych na ludzkie cierpienie?  W jakim stopniu tortury  mogły wpływać na  wyartykułowanie konkretnych słów przez podejrzanych?
Podczas analizy dostępnych materiałów źródłowych zostaną zbadane zeznania wybranych osób oskarżonych o czary, zawarte w aktach ich sprawy. W wyniku dociekań zostanie omówiony system wierzeń związanych z tematem oraz ich odzwierciedlenie w słowach wypowiadanych przez oskarżonych o czary na torturach.

Bibliografia
Archiwum Państwowe w Bydgoszczy, Akta miasta Fordon  sygn.  190/5.
Archiwum Państwowe w Bydgoszczy, Akta miasta Łobżenicy, sygn. 11.
Archiwum Państwowe w Bydgoszczy, Akta Miasta Nowego, sygn. 196/131.
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy Sztafet Ochronnych
Wydział Archiwalny – komórka do spraw badań procesów o czary (dalej cyt. KPoC), sygn. : 53/975/0.
J. Jeffries Martin, Tortured testimonies [w:]  “Acta Histriae” nr 19,  2011.
R. Tokarczyk, Tortury i egzekucje w etyce kata [w:] „Analiza i Egzystencja” 22, ISSN 1734-9923, 2013.

Bożena Ronowska