Kazimierz
24-120 Kazimierz Dolny
Polska
Celem naszych badań jest zanalizowanie potocznych intuicji (teorii, pojęć) dotyczących kreatywności posiadanych przez tzw. “normalnych” użytkowników języka (ang.laypeople) pochodzących z różnych kultur, a także porównanie ich z teoriami ekspertów w dziedzinie twórczości.
W celu przeprowadzania badań skonstruowaliśmy własną metodę składającą się z czterech zestawów rysunków(po 5 w każdym zestawie) wykonanych na podstawie Rysunkowego Testu Twórczego Myślenia (TCT-DP). Rysunki te zostały wykonane przez różne osoby i zróżnicowane przez ekspertów pod względem ogólnego poziomu twórczości, a także pod względem ocen za wybrane parametry jakościowe (np. ilość nowych elementów na rysunku, elementy niestereotypowe itp.). Zadaniem uczestników naszych badań jest wskazanie w każdym zestawie tych rysunków, których autorzy – ich zdaniem – są najbardziej oraz najmniej twórczy, a także uzasadnienie swojej oceny (odpowiedź otwarta na pytanie: Z jakiego powodu – Twoim zdaniem – autor tego rysunku jest najbardziej/najmniej twórczy?). Badani mają również za zadanie wypełnienie dodatkowych kwestionariuszy, między innymi:
- ‘Creative Mindset Scale’, który bada, jak osoba rozumie źródła kreatywności, tzn. czy kreatywność jest cechą wrodzoną i niezmienialną bądź niewyuczalną (FIXED creative mindset), czy też jest ona cechą nabywaną w ciągu życia, możliwą do wyuczenia i doskonalenia (GROWTH creative mindset)
- ‘Cultural Orientation Scale’, który bada tzw. syndrom kulturowy: tzn. czy osoba badana reprezentuje jeden z następujących typów kulturowych: 1. horyzontalny indywidualizm, 2. wertykalny indywidualizm, 3. horyzontalny kolektywizm, 4. wertykalny kolektywizm. Ogólnie rzecz biorąc, kultury Wschodnie postrzegane są jako kolektywistyczne, natomiast Zachodnie: jako indywidualistyczne.
Dotychczasowe wyniki pokazały nam, że istnieją znaczące różnice między Polakami i Chińczykami co do preferencji rysunków, a także co do sposobów uzasadniania swoich wyborów. Zauważamy, że Polacy wybierają chętnie rysunki o dywergencyjnych cechach, tzn. takie, które przedstawiają różne, rozproszone obiekty, niekoniecznie łączące się ze sobą i niekoniecznie spójne tematycznie. Chińczycy natomiast preferują rysunki spójne, posiadające określony temat, zrozumiałe i odnoszące się do świata rzeczywistego. Dodatkowo, w różny sposób osoby reprezentujące obie grupy badanych wyjaśniają swoje wybory. Polacy wskazują np., że dany rysunek został wykonany przez najbardziej kreatywnego autora, ponieważ ‘autor miał najwięcej pomysłów, które wykorzystał na różne sposoby’. Chińczycy natomiast często uzasadniają swoje wybory tym, że dany auotor ‘dobrze łączy ze sobą obiekty’.
Nowatorskość naszego podejścia polega na analizie r o z u m i e n i a istoty twórczości przez tzw. „normalnych” użytkowników języka oraz na porównaniu tych sposobów rozumienia z teoriami posiadanymi przez ekspertów. Studia te mogą przynieść nowe wnioski w porównaniu z dotychczasowymi badaniami skupionymi zwłaszcza na sposobach p r z e j a w i a n i a s i ę (ang. performance) u różnych osób zdolności do tworzenia (co oznacza, że do tej pory przede wszystkim diagnozowano zdolności twórcze osób z różnych kultur).
Diagnoza specyficznych składników pojęcia kreatywności (np. akcentowanie nowości, oryginalności, wartości itp.) umożliwi nam wytypowanie tych kulturowych wyznaczników, które miałyby wpływ na motywację do podejmowania działań twórczych wśród osób z różnych krajów bądź środowisk. Pośrednio zyskalibyśmy w tych badaniach odpowiedź na pytanie: Co ze strony kultury obniża lub wzmacnia w jednostce wrodzone podstawowe zdolności twórcze? Identyfikacja tych składników potocznych przekonań umożliwi przeciwdziałanie ich negatywnym skutkom poprzez skonstruowanie nowych bądź ulepszonych narzędzi edukacyjnych do wykorzystania w „nauczaniu innowacyjności” w różnych krajach. Przykładowo, możemy przypuszczać, że sama zmiana instrukcji wykonania pewnych zadań może mieć wpływ na ich bardziej bądź mniej twórcze wykonanie przez przedstawicieli kultur wschodnich bądź zachodnich, co zresztą potwierdziły już badania innych naukowców.