Marta Nowak
Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie
Iryjskie wizje zaświatów w teorii integracji pojęciowej
Wystąpienie dotyczy procesu tworzenia konceptualizacji zaświatów w trzech iryjskich narracjach doby średniowiecza (Navigatio Brendani, Visio Tnugdali i Tractatus de Purgatorio Sancti Patricii). Każda z opowieści o Irlandczykach podróżującym po przestrzeniach piekła i nieba, oparta została ramę metaforycznej wędrówki w poszukiwaniu oczyszczenia z grzechów i zbawienia. Odczytanie dydaktycznego przekazu płynącego z lektury tekstu wymagało jednak tak kiedyś, jak i teraz dokonania złożonej operacji myślowej, polegającej na procesie amalgamacji, czyli tworzenia mieszanin pojęciowych. Głównym celem niniejszej pracy jest zbadanie i odtworzenie procesów amalgamacji w ramach metafory wędrówki do zbawienia, tworzącej przesłanie trzech iryjskich narracji o podróży w zaświaty. W oparciu o teorię Gillsa Fauconniera i Marka Turnera, na podstawie łacińskich tekstów utworów, odtworzone zostaną prawdopodobne modele sieci integracji pojęciowych ukazujące sposób, w jaki metafora wędrówki została zaadaptowana na potrzeby chrześcijańskich przekazów. Badania prowadzone w ramach niniejszej pracy ukazują mechanizm umysłowy leżący u podstaw złożonego procesu tworzenia metafory podróży do zbawienia, która w wypadku chrześcijańskich narracji eschatologicznych, stała się jednym z kluczowych elementów konceptualizacji procesu pokuty i oczyszczenia. Wykorzystanie powyższej teorii w badaniach nad tekstami z gatunku literatury wizyjnej nie miało dotychczas zastosowania w literaturze przedmiotu. Wnioski płynące z niniejszej pracy ukazują jednak, że łączenie paradygmatu językoznawstwa kognitywnego z analizą literaturoznawczą dostarczają nowych narzędzi do badań nad mentalnością ludzi średniowiecza.