Emocje nadają znaczenie – Olgierd Borowiecki

W tej teoretycznej pracy omówiony zostanie sposób percypowania rzeczywistości w enaktywnym/ekologicznym kontekście (Chemero & Turvey, 2007; Gibson, 2014). Zgodnie z tym nurtem każdy organizm jest w ciągłej, zwrotnej interakcji ze swoim otoczeniem, tworząc system organizm-otoczenie (Bruineberg i wsp., 2018; Odling-Smee i wsp., 2013; Laland i wsp., 2015). Z uwagi na filogenetyczne i ontogenetyczne różnice między organizmami, każdy system posiada unikalną, subiektywną perspektywę na rzeczywistość (Lewontin, 2001). Innymi słowy, organizmy rozszerzają swój fenotyp na otoczenie (Dawkins, 1982), tworząc unikalny dla siebie system który zamieszkują; subiektywna percepcja rzeczywistości jest dla organizmów ich rzeczywistością (Friston, 2011). Perspektywa ekologiczno/enaktywna jest jednak niewystarczająca do opisania bardziej zaawansowanych filogenetycznie organizmów, w szczególności H.sapiens. Jest ona jednak spójna z reprezentacjonalistycznymi, czy ogólniej, filozoficznymi stanowiskami: m.in. światem fenomenalnym Kanta (Baz, 2020), umweltem Uexkülla (Chien, 2006), egzystencjalizmem Nietzschego (Magnus, 1978), fenomenologią Heideggera (McConnell-Henry i wsp., 2009), światem potencjałów Binswangera (Binswanger and Angel, 1958), czy epistemologią genetyczną Piageta (Kitchener, 1986; Piaget, 1971). Zaawansowane filogenetycznie organizmy wydają się nadawać znaczenie percypowanym bodźcom za pomocą struktur wiedzy inkorporujących pragnienia, intencje oraz cele (Pacherie, 2008). Przyjmowanie oraz modyfikowanie aktywnych struktur wiedzy ma bezpośredni związek z emocjami, w szczególności z układem dopaminergicznym który niekoniecznie mediuje motywację do zdobycia nagrody w zasięgu percepcji (np. jedzenia) per se, a raczej motywację do zdobycia informacji, która często jest bardziej cenna od nagrody samej w sobie (Kamiński, 2018). System dopaminergiczny pośredniczy więc w nadawaniu znaczenia, łącząc subiektywne znaczenie z emocjami.

Olgierd Borowiecki