Duchowość nie-ludzkich agentów. Wpływ przypisywania umysłu i duszy robotom humanoidalnym na ich status moralny – Paweł Fortuna, Arkadiusz Gut, Zbigniew Wróblewski

Paweł Fortuna, Arkadiusz Gut, Zbigniew Wróblewski

W referacie przedstawimy wyniki badań na temat relacji między przypisywaniem umysłu, duszy i statusu moralnego nie-ludzkim agentom (robotom humanoidalnym). W literaturze pokazano nie tylko, że percepcja umysłu jest ściśle związana z moralnymi sądami, ale także, że przypisywanie duszy innym istotom wpływa na podejmowanie fundamentalnych decyzji moralnych wobec nich. Kluczowe w naszym badaniu było więc założenie, że pojęcie duszy w psychologii potocznej nie jest pochodne od pojęcia umysłu; ponadto pojęcie duszy obok umysłu jest fundamentem do zrozumienia Innych istot. Oznacza to, że w percepcji innych jednostek, a szczególnie w procesie nadawania im statusu moralnego lub przy określaniu podejmowanych wobec nich działań, które uznajemy za moralnie dopuszczalne, nie tylko przypisywanie umysłu, ale także duszy może odgrywać kluczową rolę. Na bazie tych założeń przygotowaliśmy złożony zestaw pytań kwestionariuszowych.

Z przeprowadzonych badań wynika, że nadawanie robotowi takiemu, jak Sophia, statusu moralnego jest zapośredniczone przez percepcję umysłu na wymiarze experience (β= .338, p< .01) oraz percepcję jego umysłu na wymiarze agency (β = .063, p< .001), ale jednocześnie, że na owe nadawanie statusu moralnego i to poza wymiarami experience and agency, ma bezpośredni wpływ również przypisywanie robotowi duszy (β = .123, p< .02). Z badań naszych wynika więc, że atrybucja duszy jest odmiennym i równoległym od atrybucji umysłu warunkiem nadawania robotowi MS.

 

 

 

Paweł Fortuna

Arkadiusz Gut

Zbigniew Wróblewski