Program Letniej Szkoły Kognitywistyki

Celem prezentacji jest przedstawienie potencjalnego badania behawioralnych i neurofizjologicznych wskaźników interakcji ze sztuczną inteligencją przy zjawisku mind perception w warunkach kooperacji i rywalizacji. Badanie planowane jest z wykorzystaniem metod pomiaru aktywności neuronalnej, testów behawioralnych i wybranych gier komputerowych wymuszających na badanym współpracę bądź współzawodnictwo w dążeniu do celu. W prezentacji przedstawione zostaną zmienne, których manipulacja może wpływać na postrzeganie stanu mentalnego u sztucznego agenta. Pomiar i regulacja mind perception zostaną zastosowane do określenia czy badani będą przypisywali sprawczość lub/i stany emocjonalne sztucznej inteligencji i czy współpraca lub/i rywalizacja odniesie takie same korzyści poznawcze i emocjonalne jak w przypadku interakcji z drugim człowiekiem. Dodatkowo planowane jest sprawdzenie neurofizjologicznych wskaźników nabytych przy interakcji z maszyną i ludźmi celem wyodrębnienia wzorców aktywności typowych dla interakcji ze sztucznym agentem, a także porównania zmian neuroplastycznych po treningu poznawczym ze sztuczną inteligencją i człowiekiem.

Albert Łukasik

Immersja jest ciekawą kategorią, którą trudną zamknąć w jednoznacznej definicji, dlatego mamy do czynienia z wieloma jej rodzajami. Potocznie – choć całkiem trafnie – określa się ją jako zanurzenie w jakiś świat. Często mówi się o zanurzeniu zmysłowym w świat wirtualny, choć ta kategoria jest pojemniejsza i uważa się, że dotyczy ona wszystkich technologii, które są w stanie dostarczyć spójny obraz świata. Tak więc tekst (rozumiany szeroko jako tekst kultury) musi spełniać pewne warunki, aby był immersywny.
W referacie – poza zreferowaniem kilku koncepcji immersji – dokonam próby sklasyfikowania kategorii podpadających pod dwa pojęcia: potencjału immersyjnego i tendencji immersyjnej. Potencjał jest związany z możliwością wywołania stanu immersyjnego – nie wzrasta wraz z rozwojem technologii oraz posiada granicę w postaci ograniczeń ludzkiej percepcji. Można w tym przypadku mówić o obiektywnie istniejących elementach świata wirtualnego, które są czynnikami warunkującymi immersję. Ważny w tym kontekście jest projekt lokacji i przestrzeni gry, a dokładniej zasady, którymi powinni kierować się twórcy, by tworzyć immersywne środowiska – co może mieć zastosowanie w edukacji. Tendencja immersyjna łączy się z indywidualnymi predyspozycjami do jej doświadczania, na co składa się doświadczenie, stan psychofizyczny i zmiany osobowe. W literaturze wskazuje się, że „zanurzenie” w świat wymaga zaangażowania procesów poznawczych (m.in. uwaga, pamięć, tworzenie modeli mentalnych), percepcyjnych i emocjonalnych. Warto więc – w mojej opinii – sklasyfikować i uporządkować te czynniki oraz dokonać ich opisu.
W wystąpieniu również chciałbym odnieść się do fantomatyki Lema, którego można określić prekursorem myślenia o rzeczywistości wirtualnej. Technologia fantomatyczna miała umożliwiać tworzenie sztucznych światów (wykorzystywanych np. w szkoleniach) i dostarczać immersywnej rozrywki. Lem wskazywał, że te środowiska powinna cechować interaktywność jeszcze przez powstaniem tego pojęcia oraz konceptu „wirtualnej przestrzeni” i matrixa. Dlatego warto włączyć projekt fantomatyki – wykorzystując współczesne kategorie – w obszar badań dotyczących immersji. Z tego względu warto podkreślić, że referat dotyczy przede wszystkim technologicznego uwarunkowania procesów immersyjnych.

Tomir Jędrejek

Tematem referatu jest wpływ wirtualnej rzeczywistości na leczenie fobii specyficznych w ujęciu interdyscyplinarnym. Wirtualna rzeczywistość jest stosunkowo nową technologią która znajduje swoje zastosowanie w wielu obszarach. Fobie specyficzne obejmują lęki przed szeroką i niejednorodną grupą bodźców powodujących fobie. Celem prezentacji jest przedstawienie użyteczności wirtualnej rzeczywistości w zastosowaniu psychoterapeutycznym i stworzenie fundamentu teoretycznego pod przyszłe badania. Przedstawione zostaną trendy eksperymentalne w obszarze wirtualnych środowisk, a następnie opisane będą badania dotyczące zróżnicowanych możliwości w leczeniu fobii specyficznych przy użyciu wirtualnej rzeczywistości. W podsumowaniu podane zostaną wnioski oraz stosunek autorów pracy do przedstawionego tematu.

Kornelia Zosiuk

Dawid Śmietański

Fotografia ma różne funkcje, od dokumentacyjnych, przez artystyczne, po perswazyjne. Wraz z rozwojem technologii i pojawieniem się wielu portalów społecznościowych, najczęściej spotykaną fotografią stała się fotografia społecznościowa. W moim referacie pragnę przybliżyć zjawisko fotografii społecznościowej. Zastanowię się, jakie są cechy i afordancje posiadanych przez nas urządzeń, których używamy do robienia zdjęć społecznościowych oraz jakie są cechy i afordancje platform, na których dzielimy się tymi zdjęciami z innymi ludźmi. Przybliżę, po co w ogóle robimy zdjęcia społecznościowe; co sprawia, że rejestrujemy nasze codzienne doświadczenia, a część z nich nawet decydujemy się przeżywać za pośrednictwem naszych urządzeń mobilnych, wpatrzeni w ekran. Przedstawię, w jaki sposób doświadczenie może być modyfikowane poprzez zrobienie zdjęcia. W moim referacie nawiążę do analiz, które wykonałam wraz z Mateuszem Stępniakiem na zbiorze zdjęć opublikowanych na portalu Instagram, z których wnioski opisaliśmy we wspólnym artykule. Opowiem również o indywidualnie przeprowadzonej analizie w celu identyfikacji metafor w zdjęciach społecznościowych.

Anastazja Szuła

Media cyfrowe wpływają mocno na kreowanie naszej tożsamości. W cyfrowym świecie wchodzimy w różne role. Zawieramy przy tym wiele interakcji społecznych kreując nowe tożsamości będące obrazami nas samych. Czy tak zwane nowe media kierują nas w stronę fałszu? A może tak na prawdę pomagają nam odkryć, jacy jesteśmy naprawdę?

Mateusz Sasinowski

Celem wystąpienia jest omówienie korelacji między dewaluacją wartości epistemicznych we współczesnym społeczeństwie, a rozwojem technologii i nowych mediów.
Część zjawisk prowadzących do inflacji wartości epistemicznych wywodzi się z wpływu jaki źle używana technologia wywiera na jednostki ludzkie i ich grupy.
Dla celów analitycznych odżegnam się jednak zarówno od analizy kontekstu kulturowego w jakim owe media powstają i są eksploatowane, jak również intencji twórców i moderacji danych platform.
Poddam analizie wpływ samej materialnej formy mediów na poznanie, jako artefaktów (narzędzi) poznawczych. Referat wyjaśni jak nowe media modyfikują nasze procesy poznawcze takie jak uwaga i uwaga przedłużona, przerzutność uwagi, poczucie empatii, umiejętność myślenia analitycznego i twórczego.
Omówię również jakie potrzeby zaspokajane są używaniem określonymi formami mediów, zagrożenia niesie to ze sobą, oraz mechanikę uzależnień.
Kluczowe będzie pojęcie „skąpstwa (lub lenistwa) poznawczego”, które wyjaśniani motywację jednostki co do wyboru sposobu użycia technologii (na bazie teorii podwójnego systemu przetwarzania [Daniela Kahnemana]).
Kolejnymi pojęciami będą uzależnienie behawioralne, których mechanika ściśle wiąże się z niewłaściwym użyciem mediów, jak i pojęcie samego artefaktu poznawczego z którego perspektywy nowe media będą analizowane.

Jeżeli chodzi o ważność lektur będących źródłami do pracy są to: Daniela Kahnemana „Pułapki myślenia”, Jolanty Masiak „Współwystępowanie zachowań zagrożonych uzależnieniami”, Nicolasa Carra „Płytki umysł”, Manfreda Spitzera „Cyfrowa demencja” i inne.
Tu pragnąłbym wspomnieć, że pomimo popoularnonaukowego charakteru niektórych lektur ich wartość leży często nie tyle w treści (i tak ważnej), lecz w źródłach na które same się powołują.

Krzysztof Mirosław

Celem mojego wystąpienia jest prezentacja najnowszych badań dotyczących zastosowania konwersacyjnej sztucznej inteligencji w poradnictwie psychologicznym, ustalenie statusu i roli sztucznej inteligencji w środowisku psychoterapeutycznym oraz etyczna analiza stosowania tego typu rozwiązań w perspektywie długoterminowej.
Konwersacyjna sztuczna inteligencja (conversational artifical inteligence – CAI) to termin odnoszący się do zestawu technologii, które umożliwiają urządzeniom czy aplikacjom, porozumiewanie się z ludźmi za pomocą języka naturalnego. CAI określana również, jako wirtualny asystent lub chatbot, poprzez wykorzystanie uczenia maszynowego i przetwarzania języka naturalnego, umożliwia generowanie odpowiedzi podobnych do ludzkich. Coraz częściej chatboty wykorzystywane są w aplikacjach mobilnych, które tworzone są w celu zapewnienia wsparcia osobom z problemami natury psychicznej, takimi jak zaburzenia depresyjne czy lękowe. Podczas symulowanych rozmów stosowane są metody leczenia psychoterapeutycznego obecne w tradycyjnej terapii poznawczo-behawioralnej.
Znaczny potencjał jaki tkwi w wykorzystaniu sztucznej inteligencji w poradnictwie psychologicznym jest przyczyną do coraz większego zainteresowania tego typu rozwiązaniami ze strony badaczy i klinicystów (J. Sedlakova, M. Trachsel, E. Bendig. H. Baumeister, L. Floridi, A. Friske i in.). Jednakże otwiera to przed nami wiele nowych pytań natury epistemologicznej i etycznej. Czy badanie interakcji pomiędzy chatbotem terapeutycznym a ludzkim użytkownikiem jest w stanie powiedzieć nam coś więcej o samej naturze intersubiektywnych relacji? Czy na zastosowanie CAI w poradnictwie psychologicznym powinny być nakładane określone ograniczenia? Czy rola CAI powinna redukować się tylko do konkretnych funkcji? Czy jest możliwe i wskazane tworzenie sojuszu terapeutycznego pomiędzy wirtualnym asystentem a użytkownikiem? Możliwe odpowiedzi na te pytania postaram się przedstawić na zakończenie mojego referatu.

Marzena Fornal

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Nowe media stały się nieodzowną częścią naszego codziennego życia. Wytworzyły one nową przestrzeń poznawczą, w której zachodzą innowacyjne formy interakcji społecznych. Uczestnictwo w niej we współczesnym świecie staje się nowym standardem– wiele usług, zasobów i możliwości jest dostępnych i funkcjonuje głównie lub jedynie w świecie cyfrowym.Z jednej strony tworzy ona świat bogaty w doznania, w którym dzieje się już niemal wszystko a niekiedy znacznie więcej niż w przestrzeni „offline”, z drugiej natomiast obserwuje się niedopowiedziany przymus bycia jej częścią. Zdigitalizowany świat, w którym dziś uczestnictwo staje się obligatoryjne z obu wspomnianych perspektyw, oparty jest jednak na założeniach, które nieodzownie ograniczają dostęp do niego, nie tylko ze względu na dostęp do technologii i obycie z nimi.
Stale rośnie liczba osób, których dotyka niepełnosprawność lub doświadczanie utrudnienia w życiu codziennym. Społeczny model niepełnosprawności wskazuje, że wynikają one przede wszystkim ze środowiska i nieodpowiednim dostosowaniu go do zróżnicowanych potrzeb poszczególnych grup. Coraz głośniej mówi się więc o zasadach dostępności cyfrowej, czyli przystosowaniu produktów cyfrowych, tak, aby korzystanie z nich było możliwe i dogodne dla jak największej liczby osób, bez względu na kontekst użycia czy posiadane niepełnosprawności. Standardy dostępności, jak i projektanci skupiają się jednak na niepełnosprawnościach fizycznych – motorycznych, zmysłowych. A co, gdy to umysł zupełnie inaczej interpretuje cyfrowy świat?
W referacie poruszymy wyżej wymienione wątki – skupimy się na problemach i potencjalnych rozwiązaniach odnośnie do przestrzeni cyfrowej rozumianej jako miejsce partycypacji społecznej. Poruszymy zagadnienie dostępności cyfrowej i zastanowimy się, które z umysłów mogą wymykać się standardowemu rozumieniu zasad dostępności.

Nataniel Lindberg